陰陽(yáng)

甲甲

《上經(jīng)·知辨》曰：“見(jiàn)所見(jiàn)，見(jiàn)不見(jiàn)。（本句承題《知辨》，則主語(yǔ)為“知”。知者，智也，無(wú)所不知之慧，洞察是非之明。智慧之明，能見(jiàn)目能見(jiàn)者，亦能見(jiàn)目不能見(jiàn)者。）不見(jiàn)見(jiàn)，見(jiàn)見(jiàn)愚乎弗見(jiàn)。（不見(jiàn)見(jiàn)，指不以視見(jiàn)為見(jiàn)也。見(jiàn)見(jiàn)，指視所見(jiàn)也。愚，寓也。不以視所見(jiàn)為見(jiàn)，視所見(jiàn)者寄寓著目所不能見(jiàn)之匿微。）見(jiàn)見(jiàn)也，乃謂常見(jiàn)。（以視所見(jiàn)為見(jiàn)，乃謂平常之見(jiàn)。）見(jiàn)弗見(jiàn)之見(jiàn)見(jiàn)，見(jiàn)（指對(duì)事物觀察、認(rèn)識(shí)和理解。）之見(jiàn)。（視所見(jiàn)能見(jiàn)目所不能見(jiàn)之匿微，則是對(duì)事物觀察、認(rèn)識(shí)和理解之見(jiàn)。）不見(jiàn)見(jiàn)見(jiàn)，見(jiàn)（猶覵，窺也。）而得之道矣?！?span style="color:red">（不見(jiàn)見(jiàn)見(jiàn)，指視不見(jiàn)者通過(guò)對(duì)事物觀察、認(rèn)識(shí)和理解而察見(jiàn)。視不見(jiàn)者通過(guò)對(duì)事物觀察、認(rèn)識(shí)和理解而察見(jiàn)，如此則窺道得道也。）故見(jiàn)見(jiàn)者，有非見(jiàn)見(jiàn)者。（見(jiàn)見(jiàn)者，即上文所言見(jiàn)弗見(jiàn)之見(jiàn)見(jiàn)，指通過(guò)對(duì)事物觀察、認(rèn)識(shí)和理解而察見(jiàn)也。故通過(guò)對(duì)事物觀察、認(rèn)識(shí)和理解而察見(jiàn)者，有非視所見(jiàn)而能察見(jiàn)也。）不見(jiàn)見(jiàn)者，有非不見(jiàn)。（非，指過(guò)失或錯(cuò)誤。不通過(guò)對(duì)事物觀察、認(rèn)識(shí)和理解而察見(jiàn)者，有了過(guò)失或錯(cuò)誤也看不見(jiàn)。）見(jiàn)者不見(jiàn)見(jiàn)，不見(jiàn)者。（視所見(jiàn)不通過(guò)對(duì)事物觀察、認(rèn)識(shí)和理解而察見(jiàn)，是為視而不見(jiàn)者。）見(jiàn)，見(jiàn)不見(jiàn)乎。（見(jiàn)，察見(jiàn)也。乎，語(yǔ)助辭，表感嘆，不表示疑問(wèn)。察見(jiàn)，就是察見(jiàn)不可見(jiàn)之匿微也。）見(jiàn)，不見(jiàn)（猶現(xiàn)，顯露也。）見(jiàn)焉。（焉，語(yǔ)助辭，不表示疑問(wèn)。察見(jiàn)，就是不顯露者見(jiàn)也。）是以，見(jiàn)見(jiàn)者，陰也。（視見(jiàn)而可見(jiàn)者，陰也。）不見(jiàn)見(jiàn)者，陽(yáng)也。（視見(jiàn)而不可見(jiàn)者，陽(yáng)也。）弗見(jiàn)而可見(jiàn)見(jiàn)者，陽(yáng)中之陽(yáng)。（匿微不可見(jiàn)而可通過(guò)對(duì)事物觀察、認(rèn)識(shí)和理解而察見(jiàn)者，陽(yáng)中之陽(yáng)也。）見(jiàn)見(jiàn)，見(jiàn)而弗見(jiàn)者，陰中之陽(yáng)也。（通過(guò)對(duì)事物觀察、認(rèn)識(shí)和理解而察見(jiàn)，察見(jiàn)而不顯露者，陰中之陽(yáng)也。）不見(jiàn)見(jiàn)，工也。（工，醫(yī)也。察見(jiàn)不可見(jiàn)之疾病，醫(yī)也。）不見(jiàn)見(jiàn)見(jiàn)，神也若??。（不見(jiàn)，指不顯露之匿微。??，《說(shuō)文》結(jié)也。神也若??，即指神凝也。不顯露之匿微通過(guò)對(duì)事物觀察、認(rèn)識(shí)和理解而察見(jiàn)，神凝也。）陰陽(yáng)之道，生之樞也，天地之常也，恒生之主也。（此言陰陽(yáng)者，人體之陰陽(yáng)也。五臟為陰，氣為陽(yáng)。五臟的生命活力，即五臟中的陽(yáng)氣，是為陰中之陽(yáng)。氣者，營(yíng)氣和衛(wèi)氣也，營(yíng)衛(wèi)之氣中的生命活力，即營(yíng)衛(wèi)之氣中陽(yáng)氣，是為陽(yáng)中之陽(yáng)也。）

然哉，見(jiàn)而盲于心者，不謂見(jiàn)，見(jiàn)而不見(jiàn)者也。（見(jiàn)而不見(jiàn)者，謂視所見(jiàn)而心不能辨也。）見(jiàn)乎見(jiàn)，不見(jiàn)乎。（僅見(jiàn)于視所見(jiàn)，不謂之見(jiàn)。）見(jiàn)不見(jiàn)見(jiàn)者，見(jiàn)矣。（察見(jiàn)匿微不可見(jiàn)而見(jiàn)者，是謂之見(jiàn)矣。）

是故天之道者，見(jiàn)而弗見(jiàn)也。（弗見(jiàn)，指視不可見(jiàn)也。天象垂示而天道視不可見(jiàn)也。）地之道者，見(jiàn)可見(jiàn)見(jiàn)也。（見(jiàn)可見(jiàn)見(jiàn)，指地之道可通過(guò)對(duì)事物觀察、認(rèn)識(shí)和理解而察見(jiàn)。）故見(jiàn)而弗，見(jiàn)見(jiàn)之見(jiàn)者，道也。（見(jiàn)而弗，即弗見(jiàn)，指視不可見(jiàn)也。視不可見(jiàn)，通過(guò)對(duì)事物觀察、認(rèn)識(shí)和理解而察見(jiàn)之見(jiàn)識(shí)或認(rèn)知，謂之道。道是事物不可見(jiàn)的規(guī)律，比如：歷運(yùn)是為道。）見(jiàn)見(jiàn)而不見(jiàn)，見(jiàn)見(jiàn)者，常也。（以視所見(jiàn)為見(jiàn)而匿微不可見(jiàn)，通過(guò)對(duì)事物觀察、認(rèn)識(shí)和理解而察見(jiàn)者，謂之常。常是事物不可見(jiàn)的性態(tài)，比如：陰陽(yáng)五行是為常。）道者，諸象之根也。常者，眾玅之始也。（玅即妙，通眇，微也。）

是時(shí)也，亦非時(shí)也。是常也，亦非常也。時(shí)有所應(yīng)，亦有非應(yīng)。常有亙常，亦有非常。（亙，甲骨文“恒”之本字。）恒有不常之見(jiàn)，亦恒有不見(jiàn)。見(jiàn)者，豈有弗明而愚者哉。（見(jiàn)者，即上文“見(jiàn)不見(jiàn)見(jiàn)者”，指察見(jiàn)匿微不可見(jiàn)而見(jiàn)者。）且夫病病，始攝養(yǎng)也。（攝養(yǎng)，指養(yǎng)生調(diào)養(yǎng)。）生養(yǎng)也，此常也。（此，代詞，指生命。常猶恒，長(zhǎng)久也。生命得到養(yǎng)生調(diào)養(yǎng)，生命便可長(zhǎng)久。）

然而有未成而病者，病而尸如死者，豈非然哉。（未，無(wú)也。成，常也。未成，猶無(wú)常，指生命無(wú)常，謂生命遭受厄難而失去本來(lái)的常態(tài)。尸，陳也。非然，承上句義，即非常也，指生命不能長(zhǎng)久。）是以圣人知民之苦，而立醫(yī)之道者，治其病也。諸求之于未治而治者，養(yǎng)攝之道蒙也。（蒙通萌，始也。）